Η Σπάρτη και η Νυρεμβέργη

Πώς οι ναζιστές οικειοποιήθηκαν την ελληνική αρχαιότητα, ποιος ήταν ο μύθος του «βόρειου πολιτισμού» και γιατί η εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων το 1941 στην Ελλάδα θεωρήθηκε ως η νέα κάθοδος των Δωριέων που θα ανανέωνε τους εκφυλισμένους από την τουρκική κατοχή και από τον χριστιανισμό Ελληνες.

H ελληνική και η ρωμαϊκή αρχαιότητα κατείχαν πρωτεύουσα θέση στον φαντασιακό κόσμο του εθνικοσοσιαλισμού. Και αυτό δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιου περιθωριακού φολκλόρ, αλλά καρπός μιας τεκμηριωμένης κατασκευής για την οποία χρησιμοποιήθηκαν όλα τα δεδομένα της επιστήμης και της προπαγάνδας, όπως αποκαλύπτει ο Ζοάν Σαπουτό, ο 30χρονος υφηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Γκρενόμπλ ΙΙ, στο εξαιρετικό βιβλίο του για τη σχέση του εθνικοσοσιαλισμού με την αρχαιότητα. Βεβαίως οι ναζιστές δεν τα επινόησαν όλα, αλλά διεύρυναν, πολλές φορές μέχρι σημείου υπερβολής, ακόμη και παροξυσμού, τις απόψεις των λογίων του 19ου αιώνα. Ήταν η εποχή που η παρουσία της «φυλής» στην Ιστορία σημείωνε συνεχή ανάπτυξη, όπως επίσης και ο καταχρηστικός λόγος για τις φυλετικές αρετές και τα φυλετικά ελαττώματα ανθρώπινων ομάδων. Όταν, από το 1920, ο Χίτλερ αρχίζει να θέτει τα θεμέλια της ναζιστικής ρητορικής για τη γενεαλογική σχέση Ελλήνων και Γερμανών καταφεύγει στους μύθους της γερμανικής ιστοριογραφίας.

Οι γενναίοι του Βορρά
Στη βάση αυτής της ρητορικής υπάρχει μια εδραιωμένη πεποίθηση που φαίνεται ότι συνδέεται με το πρόδηλο: οι Έλληνες είναι Βόρειοι. Από τη στιγμή που κάθε πολιτισμός έρχεται από τον Βορρά- θέση που δέχονταν, λίγο ως πολύ, όλοι οι λόγιοι του 19ου αιώνα- και από τη στιγμή που οι Έλληνες δημιούργησαν τον πιο λαμπρό από όλους τους πολιτισμούς, δεν μπορεί παρά να ήταν Βόρειοι. Παράδοξη προσαρμογή μιας κληροδοτημένης από τον Ιπποκράτη και τον Αριστοτέλη περιβαλλοντικής θεωρίας που προσδιόρισε τη γερμανική έρευνα για την καταγωγή των Δωριέων.
Σύμφωνα με την έρευνα η κάθοδος των Δωριέων, δεύτερου ελληνικού φύλου, είχε αφετηρία της τον Βορρά και στόχο της την ανανέωση και την αναγέννηση ενός μυκηναϊκού κόσμου που βρισκόταν σε φάση παρακμής. Από τη θέση αυτή προκύπτει και η τεράστια γοητεία που ασκούσε στους ναζιστές η δωρική Σπάρτη σε σχέση με την ιωνική Αθήνα. Οι αρετές τής καθαρής φυλής έβρισκαν την ενσάρκωσή τους στη Σπάρτη. Ο ευγονισμός της Σπάρτης θα ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του Πλάτωνα και οπωσδήποτε προοιωνιζόταν τη φυλετική πολιτική των ναζιστών. Σύμφωνα με τις φαντασιώσεις αυτές η Αθήνα θα έχανε πολύ σύντομα τις βόρειες ελίτ και θα αφηνόταν να διαβρωθεί από τους «ασιάτες» σοφιστές. Τι καλύτερη απόδειξη γι΄ αυτή την παρακμή από τον θρίαμβο της αθηναϊκής δημοκρατίας; Οι ναζιστές ήξεραν πολύ καλά να υποβαθμίζουν και να απαξιώνουν αυτό που δεν τους ταίριαζε: ο Αριστοτέλης δεν ήταν παρά ένας απλοϊκός εκλαϊκευτής, οι στωικοί παρακμιακοί «Ασιάτες». Βεβαίως αυτό δεν τους εμπόδισε να δανειστούν από την Αθήνα μερικούς από τους μύθους της, όπως τον μύθο του αυτόχθονα.
'Ετσι μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν τους θησαυρούς της αθηναϊκής ρητορικής και να συνδυάσουν την ινδοαρία προέλευση με την αυτόχθονα καταγωγή.

Φυλετική καθαρότητα
Ο Τάκιτος στο έργο του Germaniaπροέβαλε την αυτόχθονη καταγωγή ως προϋπόθεση για το σφρίγος και την καθαρότητα των ηθών των Γερμανών της εποχής του. Ως αντήχηση σε αυτό το ρατσιστικό αξίωμα της αρχαιότητας, η θεωρία της φυλετικής ανάμειξης προσέφερε αποφασιστικά όπλα στους ναζιστές. Γιατί όπως έδειξε ο Μπέντζαμιν Αϊζαακ στο βιβλίο τουΤhe Οrigins of Racism in the Classical Αntiquity (Πρίνστον, 2004), οι Αρχαίοι πίστευαν, εκτός από κάποιες εξαιρέσεις, ότι οι επιμειξίες οδηγούσαν στον ανεπανόρθωτο εκφυλισμό των λαών. Συνειδητά ή όχι, η φυλετική σκέψη του 19ου αιώνα, όπως και αυτή των ναζιστών, στηρίζεται ευρύτατα στις ίδιες παραδοχές. Ο Ζοάν Σαπουτό διερευνά όλες τις όψεις της ναζιστικής φαντασιακής αρχαιότητας, έτσι όπως ανακατασκευάζεται με κριτήρια φυλετικά. Το εξαιρετικό κεφάλαιο που είναι αφιερωμένο στη λατρεία και στην αποθέωση του σώματος, μια λατρεία θεμελιωμένη στην ιδέα ότι Ελληνες και Γερμανοί μοιράζονται το ίδιο αγωνιστικό πνεύμα, καταλήγει μοιραία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936, που δεν έχουν μόνο στόχο τους την αποθέωση του ναζιστικού καθεστώτος. Εγγράφονται επίσης στην αποδεικτική «επιστημονική» διαδικασία της γενεαλογικής σχέσης Ελλήνων και Γερμανών.
Από το 1933-34 η εκπαιδευτική πολιτική των ναζιστών καταγγέλλει τον εκφυλισμένο και επιτηδευμένο ανθρωπισμό που επέβαλαν οι εβραίοι και οι χριστιανοί και πλειοδοτεί υπέρ της αποκατάστασης της ελληνικής παιδείας (paideia) η οποία συμφιλιώνει το σώμα και το πνεύμα, μολονότι στην πράξη ευνοεί τη λατρεία του σώματος- σώμα άλκιμο και γυμνό, δυναμωμένο από τον ήλιο.
Η διαδρομή της Φλόγας από την Ολυμπία- όπου οι Γερμανοί έκαναν ανασκαφές από τον 19ο αιώνα - ως το Βερολίνο- μια ναζιστική επινόηση- υπογραμμίζει ότι ο υψηλότερος πολιτισμός που υπήρξε ποτέ «και ο οποίος κάποτε μετανάστευσε στη Μεσόγειο (...) επιστρέφει στη βόρεια κοιτίδα του ακολουθώντας τη διαδρομή της Φλόγας».

Η τέταρτη κάθοδος
Ο συγγραφέας μένει άφωνος μπροστά σε αυτή τη στρατιά λογίων και επιστημόνων που κινητοποιούνται για την επιχείρηση της επικύρωσης των ρατσιστικών θεωριών. «Ο ακαδημαϊκός λόγος» γράφει «αποποιείται κάθε δεοντολογική αρχή επιστημονικής τεκμηρίωσης και αλήθειας και γίνεται πιστός δούλος μιας ιδεολογίας που του παραγγέλλει μια μυθοποιητική ρητορική με κάλυμμα επιστημονικής αλήθειας». Η ένταξη της αρχαιότητας στην υπηρεσία της ιδεολογίας έχει βεβαίως διαβαθμίσεις και προσλαμβάνεται ανάλογα από τους αρχαιολόγους της γερμανικότητας και τους κήρυκες της μυθοποιημένης μεσαιωνικής Γερμανίας. Στην αρχαιότητα δεν έχουν όλα τα πράγματα το ίδιο βάρος. Φυσικά η Ρώμη έχει την αξία της (από αυτή δανείστηκαν οι ναζιστές την εικόνα) επειδή δημιούργησε την ιδέα της αυτοκρατορίας, αλλά οπωσδήποτε απέναντί της υπάρχει δυσπιστία. Οχι μόνο γιατί την οικειοποιήθηκε ο σύμμαχος Μουσολίνι, αλλά και γιατί ταυτίζεται πολύ με τις λατινικές χώρες, ιδιαίτερα τη Γαλλία. Για να καλυφθεί το πολιτισμικό έλλειμμα από το οποίο υπέφερε η Γερμανία έπρεπε να υπερβεί τη Ρώμη και να βεβαιώσει ότι το άριστο στοιχείο της Ελλάδας του Βορρά επιβιώνει στη ναζιστική Γερμανία. Η εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα το 1941 παρουσιάστηκε ως η αναγκαία επιστροφή, η τέταρτη κάθοδος των φύλων του Βορρά, που έρχονταν να ανανεώσουν έναν λαό ο οποίος είχε εκφυλιστεί τόσο από την τουρκική κατοχή όσο και από τις χριστιανικές παραδόσεις.
Η επιθυμία συνοχής των ναζιστών είχε το τίμημά της και αυτοί οι «άρπαγες της Ιστορίας», σύμφωνα με την επιτυχημένη διατύπωση του Σαπουτό, δεν διστάζουν να μεταμφιέσουν τις πραγματικότητες τεμαχίζοντας την Ιστορία ενός πολιτισμού που τον έχουν συλλάβει όμηρο.

του MAURICE SARTRE ΒΗΜΑ/Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2008

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=56&artid=24415