'Ισως εξαιτίας ενός παρεξηγήσιμου γέλιου να ξεκίνησε ο πόλεμος των Ρωμαίων εναντίον των Ελλήνων. 'Οταν τον 3ο π.Χ. αιώνα οι Ρωμαίοι έφτασαν για διαπραγματεύσεις στον Τάραντα της Κάτω Ιταλίας, βρήκαν τους Ελληνες να μην μπορούν να κρύψουν τη χαρά τους. Αν και οι αρχαίοι συγγραφείς διαφωνούν για την ακριβή αιτία που προκάλεσε το γέλιο τους, ωστόσο συμφωνούν ότι ήταν το κερασάκι στην τούρτα για την έναρξη του πολέμου.
Κάποιοι ισχυρίζονται πως έφταιγαν τα κακά ελληνικά του Ρωμαίου απεσταλμένου Ποστούμιους. Αλλοι, κατηγορούν την εθνική τους ενδυμασία, την τήβεννο που είχαν φορέσει ώστε να εμπνέουν δέος. Η ιστορία τελείωσε με τον προφητικό Ποστούμιο να λέει: «Γελάστε, γελάστε τώρα που μπορείτε. Γιατί θα κλαίτε για πολύ καιρό όταν ξεπλύνετε αυτό το ύφασμα από το αίμα σας».
Με αυτή την ιστορία ξεκινάει το άρθρο της συγγραφέως Μέρι Μπίαρντ στους «Τάιμς» του Λονδίνου, καθώς αναλύει το βιβλίο του Στίβεν Χάλιγουελ «Greek Laughter» (Ελληνικό Γέλιο) των εκδόσεων του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
Παρ' όλα αυτά, «μην περιμένετε (αρχαιοελληνικά) αστειάκια» στη συνέχεια. Ο υπότιτλος εξηγεί πιο σωστά, ότι πρόκειται για «μια μελέτη της πολιτιστικής ψυχολογίας από τον Ομηρο έως τον πρώιμο χριστιανισμό» περισσότερο, από ό,τι η απάντηση στο τι έκανε τους αρχαίους Ελληνες να γελάνε.
«Η παραπάνω αφήγηση συνδυάζει κάποια από συστατικά-κλειδιά του αρχαίου γέλιου: δύναμη, φιλοπατρία και την εκνευριστική αίσθηση ότι αυτοί που χλευάζουν τους εχθρούς τους σύντομα θα βρεθούν στην ίδια θέση», συνεχίζει η συγγραφέας του «Τhe Roman Τriumph», Μέρι Μπίαρντ.
Κατά την ύστερη αρχαιότητα κυκλοφορούσε η ανθολογία «Φιλόγελως», που συγκέντρωνε περίπου 265 ανέκδοτα. Τότε για τη βλακεία τους φημίζονταν οι κάτοικοι των ελληνικών πόλεων Αβδηρα, Κύμη (είτε ευβοϊκή είτε ιταλική) και Σιδώνα, όπως και οι σχολαστικοί, οι γιατροί, οι ευνούχοι, οι κουρείς και άλλοι ή ακόμα και ο συνδυασμός τους:
«'Ενας σχολαστικός γιατρός εξετάζει έναν ασθενή. Γιατρέ του λέει εκείνος, όταν σηκώνομαι το πρωί ζαλίζομαι για 20 λεπτά. Τότε να σηκώνεσαι 20 λεπτά αργότερα», απαντάει ο γιατρός σε ένα από τα ανέκδοτα της ανθολογίας.
Κι ένα ακόμα: «'Ενας νεαρός λέει σε μιαν ακόλαστη γυναίκα που τον έχει καλέσει σπίτι της Θα φάμε πρώτα ή θα πάμε αμέσως στο κρεβάτι; κι εκείνη του απαντάει 'Ο,τι θες εσύ, καρδιά μου, μόνο που δεν έχω μαγειρέψει».
'Ομως, υπάρχει ένας γρίφος, γράφει στη συνέχεια ο Χάλιγουελ πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω στον χρόνο. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το αθηναϊκό κοινό γελούσε με την καρδιά του στις κωμωδίες του Αριστοφάνη, αλλά τι ακριβώς συνέβαινε με τις κωμωδίες του Μενάνδρου; «Το Μενάνδρειο χιούμορ, με την ευρύτερη έννοια του όρου, αντιστέκεται στη βέβαιη διάγνωση», πιστεύει ο συγγραφέας. `
Δεν έχει σκοπό τόσο να προκαλέσει το γέλιο, όσο αποτελεί το ίδιο πραγματεία πάνω στην έννοιά του. Ο θεατής βρίσκεται σε μία θέση όπου δεν ξέρει ακριβώς αν είναι κοινωνικά επιτρεπτό να γελάσει.
Η πιο αποκαλυπτική ιστορία του βιβλίου αναφέρεται σε ένα ρωμαϊκό μυθιστόρημα που φαίνεται να γεφυρώνει το κενό του χαμένου ορισμού της κωμωδίας από τον Αριστοφάνη.
Πρωταγωνιστής του έργου είναι ο Δημόκριτος, ο οποίος δεν μπορεί να σταματήσει να γελάει με τα πάντα, καθώς αναγνωρίζει το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης, κι ως εκ τούτου είναι απόλυτα δικαιολογημένος με τον τρόπο του «υπαρξιακού παραλόγου» στους Μπέκετ και Καμί.
Ο Δημόκριτος προκειμένου να γιατρευτεί απευθύνεται στον Ιπποκράτη, θέτοντας θεμελιώδεις ερωτήσεις για το τι εστί γέλιο. Η θεραπεία, με λίγα λόγια, είναι ότι δεν χρειάζεται θεραπεία, αφού είναι λογικότερος από τους συμπατριώτες του, Αβδηρίτες.
Ολοκληρώνοντας την έρευνά του στο αρχαιοελληνικό γέλιο, ο Χάλιγουελ φτάνει ως τον χριστιανισμό, οπότε και ένα διαρκώς αυξανόμενο σκοτεινό πλήθος βλέπει το γέλιο ως έργο του διαβόλου.
Σοφία Στυλιανού / ΕΘΝΟΣ 21.02.2009
Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου 2009
Πόσο ηθική είναι η βιοηθική;
ΤΟΥ ΠΑΣΧΟΥ ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗ
H επιστήμη της βιοτεχνολογίας προχωρεί πιο γρήγορα από τον φιλοσοφικό στοχασμό για τις επιπτώσεις της στην κοινωνία με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζεται επιφανειακά κάθε πρόοδος σ’ αυτόν τον τομέα της επιστήμης, ισχυρίζεται ο ιδρυτής της «Αμερικανικής Επιθεώρησης Βιοηθικής», Γκλεν ΜακΓκι. «Σ’ αυτόν τον κόσμο είναι δύσκολο να ξοδεύουμε χρόνο προβλέποντας ή κριτικάροντας μελλοντικές ουτοπίες», λέει. «Ομως, αν θεωρούμε σημαντικά τα σημερινά προβλήματα και πιστεύουμε πως υπάρχει ανάγκη να διδαχθούμε από τις παρελθόντα γενετικά εγκλήματα που έκανε η ανθρωπότητα, είναι πολύ σημαντικό να σχεδιάσουμε. Tα επόμενα εκατό χρόνια θα δούμε αλλαγές πολύ πιο δραματικές από εκείνες που είδαμε στον 20ό αιώνα ο οποίος έφερε την μοριακή γενετική, την άνοδο και πτώση της ευγονικής, και το Πρόγραμμα για το Aνθρώπινο Γονιδίωμα... Η γενετική διάγνωση και θεραπεία θα γίνονται όλο και πιο αποτελεσματικές και το κόστος των γενετικών υπηρεσιών θα πέφτει συνεχώς... Kάθε πολιτισμός θα πρέπει να αντιμετωπίσει πρωτοφανείς πιέσεις να διατηρήσει τις κοινωνικές του δομές πιέζοντας με τη σειρά του τα άτομα να αλλάξουν την αναπαραγωγική τους συμπεριφορά και άλλες επιλογές της ζωής.
Ο βασικός ρόλος της βιοηθικής είναι να σκεφτούμε από τώρα πως η κατανομή των πόρων, η δημιουργία νέων νόμων και η εκπαίδευση θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να προετοιμαστούμε για το γενετικό μας μέλλον. H βιοηθική μπορεί να είναι “θεσμική κριτική”, εξετάζοντας πως οι κατεστημένοι θεσμοί προετοιμάζουν κάθε κοινωνία να αντιμετωπίζει τα θέματα υγείας και επιστήμης...».
Η βιοηθική δεν έχει να κάνει μόνο με την προετοιμασία για τον νέο κόσμο. Οι ερευνητές της βιοτεχνολογίας σκοντάφτουν, όλο και πιο συχνά, σε ερωτήματα που παλιότερα ανήκαν στην σφαίρα της θρησκείας ή έστω της φιλοσοφίας. Από την κλωνοποίηση μέχρι και για κάποιες μορφές τεχνητής γονιμοποίησης γεννώνται ποικίλα ερωτήματα, οι απαντήσεις των οποίων δεν βρίσκονται στα ιατρικά εγχειρίδια. Το ζήτημα δεν είναι απλώς ηθικό. Κοστίζει και λεφτά. Η έρευνα έχει γίνει εξαιρετικά ακριβή υπόθεση και η επένδυση κάποιων εκατομμυρίων σε ένα πείραμα αμφιβόλου ηθικής, μπορεί –αν μαθευτεί– να καταλήξει στην χειρότερη περίπτωση σε καταστροφή δημοσίων σχέσεων ή και στην καλύτερη σε διακοπή του πειράματος. Η βιοηθική, λοιπόν, έγινε απαραίτητο εργαλείο –ειδικά στην γενετική έρευνα– για όχι και τόσο... ηθικούς λόγους.
Τα ζητήματα ηθικής όμως στην Ιατρική δεν είναι νέα υπόθεση. Από την εποχή του Ιπποκράτη είχαν ήδη τεθεί. Ο όρκος του αρχαίου Ελληνα φιλοσόφου–ιατρού δεν είναι παρά ένας μπούσουλας ηθικής για όλους όσους ασχολούνται με την ανθρώπινη ζωή. Από την δεκαετία του 1960 όμως τα ερωτήματα άρχισαν να τίθενται πολύ πιο επιτακτικά. Τότε είχαν βγει οι πρώτες μηχανές υποστήριξης των νεφροπαθών. Ηταν όμως τόσες λίγες που κάποιοι έπρεπε να αποφασίσουν ποιοι θα κάνουν την θεραπεία και ποιοι όχι, μια απόφαση που πολλοί την συνέκριναν με το να «υποδύεται κάποιος τον Θεό». Τότε δημιουργήθηκαν οι πρώτες επιτροπές γιατρών και ιερέων στα νοσοκομεία και τα πανεπιστήμια, για να αποφανθούν σε τέτοιου είδους ακανθώδη ερωτήματα. Αυτές οι επιτροπές αποτέλεσαν και την μαγιά μιας νέας γνωστικής περιοχής που αργότερα πήρε το όνομα «βιοηθική».
Σήμερα, οι ασχολούμενοι με τη βιοηθική, που θα μπορούσαν να ονομασθούν βιοηθικιστές, είναι αναγκαίοι σε κάθε ερευνητικό κέντρο και περιζήτητοι. Μόνο που η βιοηθική δεν είναι «ακριβής επιστήμη» και το πρώτο μεγάλο ερώτημα είναι: πώς κρίνεται η ηθική της βιοηθικής; «Είμαστε ηθικοί όταν προσδιορίζουμε το τι είναι ηθικό;», αναρωτήθηκε η Λόρι Ζόλοθ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου «Νορθγουέστερν» και πρόεδρος του Κέντρου Βιοηθικής. Σημείωση η κ. Ζόλοθ είναι πρώην καθηγήτρια Εβραϊκών Σπουδών. Μια θεολόγος στον χώρο της βιοηθικής; «Ναι, γιατί όχι;», μπορεί να απαντήσει κάποιος, αλλά εδώ εδράζεται το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα της βιοηθικής. Ποιος «δικαιούται διά να ομιλεί» και να κατευθύνει την πολιτική γι’ αυτά τα ζητήματα;
Τα πρώτα πάνελ βιοηθικής που είχαν φτιαχτεί στα πανεπιστήμια και τα νοσοκομεία αποτελούνταν από κληρικούς και γιατρούς. Μετά, μαθητευόμενοι φοιτητές Φιλοσοφικής άρχισαν να εμβαθύνουν σε ιατρικά ηθικά ερωτήματα. Το πεδίο επεκτάθηκε με δικηγόρους, θεολόγους, νοσηλευτές ακόμη και ανθρωπολόγους. «Ολοι, χωρίς άδεια», λέει η Αλτα Κάρο, καθηγήτρια νομικής και ιατρικής ηθικής στο Πανεπιστήμιο Ουισκόνσκιν. «Οι βιοηθικιστές έχουν χρίσει τους εαυτούς τους όπως ο Ναπολέων έχρισε τον εαυτό του αυτοκράτορα», λέει στον Economist ο Γουέλσεϊ Σμιθ, συγγραφέας του “Ο Πολιτισμός του θανάτου: H επίθεση κατά της ιατρικής ηθικής στην Αμερική”». «Αντίθετα, μια κομμώτρια πρέπει να διαθέτει άδεια άσκησης του επαγγέλματός της.»
Αφού λυθούν τα ζητήματα του «ποιος δικαιούται διά να ομιλεί», πρέπει να τεθούν και οι κανόνες για εκείνους που συμβουλεύουν. Πολλοί θεωρούν ότι οι βιοηθικιστές αυτοαναγορεύτηκαν ως απόλυτοι άρχοντες ηθικής, ενώ οι ίδιοι είναι ανήθικοι. Κάποιοι από τους πανεπιστημιακούς δέχονται δωρεές εταιρειών για την έρευνά τους, άλλοι είναι πληρωμένοι σύμβουλοι των εταιρειών που ελέγχουν. Ο φιλόσοφος και πρόεδρος του Κέντρου Βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, Αρθουρ Κάπλαν, εργάσθηκε ως επιστημονικός σύμβουλος σε διάφορες εταιρείες, μεταξύ των οποίων την «Celera Genomics», η οποία χαρτογράφησε το ανθρώπινο γονιδίωμα. Η Celera τον πλήρωσε με μετοχές τις οποίες αμέσως μετατρέπει σε ρευστό και το επενδύει στο κέντρο του. Αλλοι βιοηθικιστές παίρνουν μισθό. Κάποιοι λένε ότι τα χρήματα είναι ελάχιστα και άλλοι ικανοποιητικά. Η Advanced Cell Technology πληρώνει το κάθε ένα που συμμετέχει στα ηθικά συμβούλια 80.000 δρχ. τη συνάντηση συν τα έξοδα. Η Geron είναι μια άλλη βιοτεχνολογική εταιρεία, πρόεδρος του ηθικού συμβουλίου της οποίας υπήρξε η Λόρι Ζόλοθ.
«Επικρατεί μια ημι-σκανδαλώδης κατάσταση στον τομέα μου», λέει ο Ντάνιελ Κάλαχαν, συνιδρυτής από το 1966 του Κέντρου Βιοηθικής «Χάστινγκ» στην Νέα Υόρκη. «Οι επιχειρήσεις βιοτεχνολογίας είναι αρκετά έξυπνες. Γνωρίζουν ότι υπάρχει μια ποικιλία ιδεών στον τομέα της βιοηθικής και με λίγο ψάξιμο βρίσκουν κάποια ομάδα βιοηθικιστών η οποία θα συμφωνήσει με ότι κι αν κάνει.» Εξ ου και η κατηγορία ότι η βιοηθική έγινε κολυμβήθρα νομιμοποίησης κάθε ερευνητικής προσπάθειας ή εργαλείο δημοσίων σχέσεων των εταιρειών βιοτεχνολογίας.
Ιnfo
- Γεώργιος Κουμάντος, «Προβλήματα βιοηθικής», εκδ. Πόλις.
- Ζαν Μπερνάρ, «Η βιοηθική», εκδ. Π. Τραυλός.
- Τζέρεμι Ρίφκιν, «Ο αιώνας της βιοτεχνολογίας», εκδ. «Νέα Σύνορα, Α.Α. Λιβάνης».
- Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, «Βιοηθική και βιοπολιτική», συλλογικό, εκδ. «Αντ. Ν. Σάκκουλας».
H επιστήμη της βιοτεχνολογίας προχωρεί πιο γρήγορα από τον φιλοσοφικό στοχασμό για τις επιπτώσεις της στην κοινωνία με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζεται επιφανειακά κάθε πρόοδος σ’ αυτόν τον τομέα της επιστήμης, ισχυρίζεται ο ιδρυτής της «Αμερικανικής Επιθεώρησης Βιοηθικής», Γκλεν ΜακΓκι. «Σ’ αυτόν τον κόσμο είναι δύσκολο να ξοδεύουμε χρόνο προβλέποντας ή κριτικάροντας μελλοντικές ουτοπίες», λέει. «Ομως, αν θεωρούμε σημαντικά τα σημερινά προβλήματα και πιστεύουμε πως υπάρχει ανάγκη να διδαχθούμε από τις παρελθόντα γενετικά εγκλήματα που έκανε η ανθρωπότητα, είναι πολύ σημαντικό να σχεδιάσουμε. Tα επόμενα εκατό χρόνια θα δούμε αλλαγές πολύ πιο δραματικές από εκείνες που είδαμε στον 20ό αιώνα ο οποίος έφερε την μοριακή γενετική, την άνοδο και πτώση της ευγονικής, και το Πρόγραμμα για το Aνθρώπινο Γονιδίωμα... Η γενετική διάγνωση και θεραπεία θα γίνονται όλο και πιο αποτελεσματικές και το κόστος των γενετικών υπηρεσιών θα πέφτει συνεχώς... Kάθε πολιτισμός θα πρέπει να αντιμετωπίσει πρωτοφανείς πιέσεις να διατηρήσει τις κοινωνικές του δομές πιέζοντας με τη σειρά του τα άτομα να αλλάξουν την αναπαραγωγική τους συμπεριφορά και άλλες επιλογές της ζωής.
Ο βασικός ρόλος της βιοηθικής είναι να σκεφτούμε από τώρα πως η κατανομή των πόρων, η δημιουργία νέων νόμων και η εκπαίδευση θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να προετοιμαστούμε για το γενετικό μας μέλλον. H βιοηθική μπορεί να είναι “θεσμική κριτική”, εξετάζοντας πως οι κατεστημένοι θεσμοί προετοιμάζουν κάθε κοινωνία να αντιμετωπίζει τα θέματα υγείας και επιστήμης...».
Η βιοηθική δεν έχει να κάνει μόνο με την προετοιμασία για τον νέο κόσμο. Οι ερευνητές της βιοτεχνολογίας σκοντάφτουν, όλο και πιο συχνά, σε ερωτήματα που παλιότερα ανήκαν στην σφαίρα της θρησκείας ή έστω της φιλοσοφίας. Από την κλωνοποίηση μέχρι και για κάποιες μορφές τεχνητής γονιμοποίησης γεννώνται ποικίλα ερωτήματα, οι απαντήσεις των οποίων δεν βρίσκονται στα ιατρικά εγχειρίδια. Το ζήτημα δεν είναι απλώς ηθικό. Κοστίζει και λεφτά. Η έρευνα έχει γίνει εξαιρετικά ακριβή υπόθεση και η επένδυση κάποιων εκατομμυρίων σε ένα πείραμα αμφιβόλου ηθικής, μπορεί –αν μαθευτεί– να καταλήξει στην χειρότερη περίπτωση σε καταστροφή δημοσίων σχέσεων ή και στην καλύτερη σε διακοπή του πειράματος. Η βιοηθική, λοιπόν, έγινε απαραίτητο εργαλείο –ειδικά στην γενετική έρευνα– για όχι και τόσο... ηθικούς λόγους.
Τα ζητήματα ηθικής όμως στην Ιατρική δεν είναι νέα υπόθεση. Από την εποχή του Ιπποκράτη είχαν ήδη τεθεί. Ο όρκος του αρχαίου Ελληνα φιλοσόφου–ιατρού δεν είναι παρά ένας μπούσουλας ηθικής για όλους όσους ασχολούνται με την ανθρώπινη ζωή. Από την δεκαετία του 1960 όμως τα ερωτήματα άρχισαν να τίθενται πολύ πιο επιτακτικά. Τότε είχαν βγει οι πρώτες μηχανές υποστήριξης των νεφροπαθών. Ηταν όμως τόσες λίγες που κάποιοι έπρεπε να αποφασίσουν ποιοι θα κάνουν την θεραπεία και ποιοι όχι, μια απόφαση που πολλοί την συνέκριναν με το να «υποδύεται κάποιος τον Θεό». Τότε δημιουργήθηκαν οι πρώτες επιτροπές γιατρών και ιερέων στα νοσοκομεία και τα πανεπιστήμια, για να αποφανθούν σε τέτοιου είδους ακανθώδη ερωτήματα. Αυτές οι επιτροπές αποτέλεσαν και την μαγιά μιας νέας γνωστικής περιοχής που αργότερα πήρε το όνομα «βιοηθική».
Σήμερα, οι ασχολούμενοι με τη βιοηθική, που θα μπορούσαν να ονομασθούν βιοηθικιστές, είναι αναγκαίοι σε κάθε ερευνητικό κέντρο και περιζήτητοι. Μόνο που η βιοηθική δεν είναι «ακριβής επιστήμη» και το πρώτο μεγάλο ερώτημα είναι: πώς κρίνεται η ηθική της βιοηθικής; «Είμαστε ηθικοί όταν προσδιορίζουμε το τι είναι ηθικό;», αναρωτήθηκε η Λόρι Ζόλοθ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου «Νορθγουέστερν» και πρόεδρος του Κέντρου Βιοηθικής. Σημείωση η κ. Ζόλοθ είναι πρώην καθηγήτρια Εβραϊκών Σπουδών. Μια θεολόγος στον χώρο της βιοηθικής; «Ναι, γιατί όχι;», μπορεί να απαντήσει κάποιος, αλλά εδώ εδράζεται το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα της βιοηθικής. Ποιος «δικαιούται διά να ομιλεί» και να κατευθύνει την πολιτική γι’ αυτά τα ζητήματα;
Τα πρώτα πάνελ βιοηθικής που είχαν φτιαχτεί στα πανεπιστήμια και τα νοσοκομεία αποτελούνταν από κληρικούς και γιατρούς. Μετά, μαθητευόμενοι φοιτητές Φιλοσοφικής άρχισαν να εμβαθύνουν σε ιατρικά ηθικά ερωτήματα. Το πεδίο επεκτάθηκε με δικηγόρους, θεολόγους, νοσηλευτές ακόμη και ανθρωπολόγους. «Ολοι, χωρίς άδεια», λέει η Αλτα Κάρο, καθηγήτρια νομικής και ιατρικής ηθικής στο Πανεπιστήμιο Ουισκόνσκιν. «Οι βιοηθικιστές έχουν χρίσει τους εαυτούς τους όπως ο Ναπολέων έχρισε τον εαυτό του αυτοκράτορα», λέει στον Economist ο Γουέλσεϊ Σμιθ, συγγραφέας του “Ο Πολιτισμός του θανάτου: H επίθεση κατά της ιατρικής ηθικής στην Αμερική”». «Αντίθετα, μια κομμώτρια πρέπει να διαθέτει άδεια άσκησης του επαγγέλματός της.»
Αφού λυθούν τα ζητήματα του «ποιος δικαιούται διά να ομιλεί», πρέπει να τεθούν και οι κανόνες για εκείνους που συμβουλεύουν. Πολλοί θεωρούν ότι οι βιοηθικιστές αυτοαναγορεύτηκαν ως απόλυτοι άρχοντες ηθικής, ενώ οι ίδιοι είναι ανήθικοι. Κάποιοι από τους πανεπιστημιακούς δέχονται δωρεές εταιρειών για την έρευνά τους, άλλοι είναι πληρωμένοι σύμβουλοι των εταιρειών που ελέγχουν. Ο φιλόσοφος και πρόεδρος του Κέντρου Βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, Αρθουρ Κάπλαν, εργάσθηκε ως επιστημονικός σύμβουλος σε διάφορες εταιρείες, μεταξύ των οποίων την «Celera Genomics», η οποία χαρτογράφησε το ανθρώπινο γονιδίωμα. Η Celera τον πλήρωσε με μετοχές τις οποίες αμέσως μετατρέπει σε ρευστό και το επενδύει στο κέντρο του. Αλλοι βιοηθικιστές παίρνουν μισθό. Κάποιοι λένε ότι τα χρήματα είναι ελάχιστα και άλλοι ικανοποιητικά. Η Advanced Cell Technology πληρώνει το κάθε ένα που συμμετέχει στα ηθικά συμβούλια 80.000 δρχ. τη συνάντηση συν τα έξοδα. Η Geron είναι μια άλλη βιοτεχνολογική εταιρεία, πρόεδρος του ηθικού συμβουλίου της οποίας υπήρξε η Λόρι Ζόλοθ.
«Επικρατεί μια ημι-σκανδαλώδης κατάσταση στον τομέα μου», λέει ο Ντάνιελ Κάλαχαν, συνιδρυτής από το 1966 του Κέντρου Βιοηθικής «Χάστινγκ» στην Νέα Υόρκη. «Οι επιχειρήσεις βιοτεχνολογίας είναι αρκετά έξυπνες. Γνωρίζουν ότι υπάρχει μια ποικιλία ιδεών στον τομέα της βιοηθικής και με λίγο ψάξιμο βρίσκουν κάποια ομάδα βιοηθικιστών η οποία θα συμφωνήσει με ότι κι αν κάνει.» Εξ ου και η κατηγορία ότι η βιοηθική έγινε κολυμβήθρα νομιμοποίησης κάθε ερευνητικής προσπάθειας ή εργαλείο δημοσίων σχέσεων των εταιρειών βιοτεχνολογίας.
Ιnfo
- Γεώργιος Κουμάντος, «Προβλήματα βιοηθικής», εκδ. Πόλις.
- Ζαν Μπερνάρ, «Η βιοηθική», εκδ. Π. Τραυλός.
- Τζέρεμι Ρίφκιν, «Ο αιώνας της βιοτεχνολογίας», εκδ. «Νέα Σύνορα, Α.Α. Λιβάνης».
- Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, «Βιοηθική και βιοπολιτική», συλλογικό, εκδ. «Αντ. Ν. Σάκκουλας».
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 22.02.2009
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
